Zapłata długów spadkowych przez jednego ze spadkobierców – roszczenia regresowe

Zdarza się, że jeden ze spadkobierców spłaca długi spadkowe. Inni spadkobiercy nie poczuwają się do odpowiedzialności i odmawiają udziału w zaspokajaniu wierzycieli. Warto pamiętać, że zasadniczo wszyscy spadkobiercy, którzy przyjęli spadek odpowiadają za długi spadowe. W wypadku spłaty długów za innych spadkobierców można wystąpić z roszczeniami regresowymi.

 

Odpowiedzialność za długi spadkowe od chwili przyjęcia spadku

Do chwili przyjęcia spadku odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe jest ograniczona. Spadkobierca taki odpowiada za długi spadkowe tylko ze spadku. Jeżeli odrzuci spadek, zasadniczo jego odpowiedzialność zostanie wyłączona. Nie będzie on należał do kręgu spadkobierców.

 

Jeżeli jednak spadkobierca spadek przyjmie lub w ustawowym terminie nie złoży żadnego oświadczenia, będzie traktowany jak spadkobierca. Będzie zatem odpowiadał za długi spadkowe. Od chwili przyjęcia spadku lub upływu terminu do złożenia w tym przedmiocie oświadczenia, spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swojego majątku.

 

Jest to konsekwencja tego, że z chwilą przyjęcia spadku do majątku spadkobiercy trafia udział w majątku spadkowym. Jest to udział w takiej samej wysokości w każdej rzeczy i prawie należącym do spadku. Innymi słowy, cały majątek spadkowy jest wspólnością wszystkich spadkobierców.

 

Odpowiedzialność za długi spadkowe kilku spadkobierców

 

Jeżeli jest kilku spadkobierców, ich odpowiedzialność za długi spadkowe jest solidarna. Solidarność ustaje dopiero po przeprowadzeniu działu spadku. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą bowiem odpowiedzialność za długi spadkowe stosownie do wielkości swoich udziałów w spadku. Wraz osobami, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe proporcjonalnie do wartości otrzymanych przez nich przysporzeń.

 

Czym jest solidarna odpowiedzialność spadkobierców?

 

Solidarna odpowiedzialność spadkobierców ma na celu ułatwienie dochodzenia długów spadkowych przez wierzycieli. Dzięki solidarności wierzyciel spadku może swoje roszczenia skierować do wszystkich spadkobierców, kilku z nich albo tylko jednego. Wybór należy do wierzyciela.

 

Może się zatem zdarzyć tak, że wierzyciel zgłosi się po dług spadowy tylko do jednego ze spadkobierców. Aby nie popaść w zwłokę, jest on zobligowany do dokonania zapłaty.

 

Roszczenia regresowe przeciwko pozostałym spadkobiercom

 

Ustawodawca przewidział instrument, który chroni spadkobiercę pokrywającego długi spadkowe „ponad swój udział”. Jeżeli jeden ze spadkobierców pokryje długi spadkowe w wysokości przekraczającej wartość jego udziału, to może wystąpić przeciwko pozostałym spadkobiercom z roszczeniami regresowymi.

 

Art. 1034 Kodeksu cywilnego

1. Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.

 

Roszczenia regresowe przysługują spadkobiercy w częściach odpowiadających zakresowi odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców za długi spadkowe. Zasadniczo części te określa się stosownie do wielkości przysługujących spadkobiercom udziałów w majątku spadkowym.

 

Zwolnienie jednego ze spadkobierców z długu

 

W praktyce zdarzają się przypadki, w których spadkobiercy bronią się przed roszczeniami regresowymi twierdząc, że wierzyciel zwolnił ich z obowiązku zapłaty. Dzieje się tak często w relacjach rodzinnych, gdy wierzyciel nie chce kierować roszczeń do określonych członków rodziny. W związku z tym o zapłatę długu zwraca się tylko do wybranych spadkobierców. Zastrzega jednocześnie, że od pozostałych zapłaty nie chce i zwalnia ich z długu.

 

Zwolnienie z długu jednego z dłużników solidarnych jest dopuszczalne. Wierzyciel może zawierać z poszczególnymi dłużnikami solidarnymi umowy o zwolnieniu ich z długu. Co jednak istotne, umowy takie nie wywołują skutku w stosunku istniejącym pomiędzy dłużnikami. Analogicznie wygląda sprawa zrzeczenie się przez wierzyciela solidarności względem konkretnego dłużnika. Zrzeczenie się solidarności nie wpływa na odpowiedzialność dłużnika względem pozostałych współdłużników z tytułu roszczeń regresowych.

 

Jeżeli zatem jeden ze spadkobierców zostanie zwolniony z długu, ustanie jego odpowiedzialność w relacji względem wierzyciela spadku. Podsobny skutek nastąpi, jeżeli wierzyciel spadku zwolni spadkobiercę z solidarności. W takich wypadkach każdy z pozostałych spadkobierców nadal odpowiada za całość długu.

 

Co jednak istotne, ani zwolnienie z długu, ani zrzeczenie się solidarności nie ma skutku między spadkobiercami. Zwolnieni przez wierzyciela spadkobiercy ponoszą nadal odpowiedzialność wobec współdłużników z tytułu roszczeń regresowych. Przed działem spadku spadkobiercy zasadniczo nie mogą powoływać się między sobą na zwolnienie ich z długu przez wierzyciela spadku.