Nowe opłaty sądowe - wysokość opłat w postępowaniu cywilnym
Od 21 sierpnia 2019 r. obowiązują nowe opłaty sądowe w sprawach cywilnych. Jest to wynik pierwszej części dużej nowelizacji procedury cywilnej, wprowadzonej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw. Wzrastają opłaty od pozwu, apelacji oraz zażalenia. Wprowadzono m.in. opłatę za uzasadnienie wyroku.
Od kiedy obowiązują nowe opłaty sądowe?
Nowe opłaty sądowe obowiązują przede wszystkim w sprawach, które zostaną wszczęte 21 sierpnia 2019 r. lub później. Wszczęcie sprawy zwykle oznacza złożenie pozwu lub wniosku inicjującego postępowanie cywilne. Nowe opłaty sądowe mają jednak zastosowanie zasadniczo także do spraw wszczętych i niezakończonych przed 21 sierpnia 2019 r. Nowe stawki opłat sądowych w takich sprawach będą miały zastosowanie do pism i wniosków wniesionych po wejściu w życie nowelizacji.
Kluczowe zmiany stawek opłat sądowych
Najważniejsze zmiany w zakresie opłat sądowych dotyczą ich wysokości. Od 21 sierpnia 2019 r. więcej zapłacimy za podlegające opłacie pisma sądowe. Zdrożeją pozwy, apelacje i zażalenia. Wzrastają opłaty za niektóre wnioski wieczystoksięgowe oraz wnioski o wykreślenie zastawu rejestrowego. Co prawda wprowadzono także obniżki, ale dotknęły one jedynie nielicznych kategorii spraw.
Opłata od pozwu w sprawach o prawa majątkowe (np. o zapłatę) kiedyś zasadniczo wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu, nie więcej jednak niż 100000 zł. Obecnie w sprawach o wartości przedmiotu sporu do 20000 zł ustawodawca wprowadził tzw. widełki. Dopiero w sprawach o wartości przedmiotu sporu ponad 20000 zł pobiera się opłatę stosunkową 5%. Podniesiono także limit maksymalny opłaty od pozwu do 200000 zł. Analogicznie podwyższeniu uległy opłaty od apelacji, gdzie podstawą ich wyliczenia w sprawach majątkowych jest wartość przedmiotu zaskarżenia.
Opłata od pozwu lub apelacji w sprawach o prawa majątkowe, w zależności od wartości przedmiotu sporu (WPS) lub wartości przedmiotu zaskarżenia (WPZ), zasadniczo wynosi:1) do 500 zł – opłata 30 zł;2) ponad 500 zł do 1 500 zł – opłata 100 zł;3) ponad 1 500 zł do 4 000 zł – opłata 200 zł;4) ponad 4 000 zł do 7 500 zł – opłata 400 zł;5) ponad 7 500 zł do 10 000 zł – opłata 500 zł;6) ponad 10 000 zł do 15 000 zł – opłata 750 zł;7) ponad 15 000 zł do 20 000 zł – opłata 1 000 zł.Przy WPS/WPZ ponad 20 000 zł pobiera się opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 zł. W sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 zł pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 zł.
Istotnie wzrosła opłata od zawezwania do próby ugodowej. Jest to instytucja chętnie wykorzystywana w praktyce jako sposób na przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia. Do tej pory opłata za wniosek o zawezwanie do próby ugodowej wynosiła 40 zł lub 300 zł. Po zmianach opłata taka wynosi aż 1/5 opłaty od pozwu. Tak znaczny wzrost opłaty może spowodować, że instytucja zawezwania do próby ugodowej stanie się martwa.
Wrastają także opłaty stałe, czyli te niezależne od wartości przedmiotu sporu. Zamiast 50 zł zapłacimy 100 zł od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zabezpieczenie spadku, sporządzenie spisu inwentarza lub odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Wprowadzono także szczególną regulację opłat w sprawach o ochronę praw autorskich i własności intelektualnej. Do 100 zł wzrosła opłata za wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów oraz za uwierzytelnienie odpisu statutu w postępowaniu rejestrowym. Podobnie, do 100 zł wzrasta opłata za założenie księgi wieczystej, połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej lub odłączenie nieruchomości oraz za wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Zmieniają się także stawki opłat kancelaryjnych, czyli np. za odpisy orzeczeń. Od teraz za odpis orzeczenia z klauzulą prawomocności lub wykonalności trzeba będzie zapłacić 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu. Pierwszy wniosek o wydanie orzeczenia z klauzulą wykonalności będzie jednak darmowy. Z niezrozumiałych względów darmowy nie będzie jednak pierwszy wniosek o wydanie orzeczenia z klauzulą prawomocności. Za wydanie kopii dokumentów z akt sprawy pobiera się 20 zł za każde rozpoczęte 20 stron wydanej kopii. 20 zł zapłacimy także zasadniczo za wydanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia.
Nowe opłaty sądowe – opłata za uzasadnienie wyroku
Wprowadzono także nowe, wcześniej nieznane opłaty. Od teraz opłacie 100 zł podlega wniosek o uzasadnienie orzeczenia. Opłata ta będzie obowiązywała m.in. w odniesieniu do wniosków o uzasadnienie wyroków, złożonych po 21 sierpnia 2019 r. W wypadku późniejszego wniesienia apelacji, opłata taka będzie zaliczana na poczet opłaty od apelacji.
100 zł będzie należało zapłacić także od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony, jeżeli wniosek taki został złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy. Jeżeli natomiast konieczne okaże się zarządzenie przymusowego sprowadzenia świadka – konieczne będzie uiszczenie dodatkowo opłaty w kwocie 200 zł.
Wprowadzono także opłatę 100 zł za wniosek o zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia. Wzrastają przy tym także koszty samego wniosku o udzielenie zabezpieczenia, jeżeli będzie on złożony przed złożeniem pozwu. W wypadku roszczeń niepieniężnych opłata wyniesie 100 zł. W wypadku wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego opłata wyniesie aż 1/4 opłaty od pozwu. Jeżeli jednak w wyznaczonym przez sąd terminie złożymy pozew o objęte wnioskiem roszczenie, opłata ulegnie zaliczeniu na poczet opłaty od pozwu.
Warto także pamiętać, że opłacie będzie podlegało pismo zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa lub jego zmianie w sposób powodujący wzrost wartości przedmiotu sporu. Dotychczas opłata związana z taką zmianą była rozliczana w orzeczeniu kończącym postępowanie.